Voor Stichting Folkingestraat Synagoge Groningen werk ik mee aan een groot oral history project rond de Joodse gemeenschap in het Duits-Groningse grensgebied. Een project dat we uitvoeren in samenwerking met o.a. de Ehemalige Jüdische Schule in Leer. De verhalen die we verzamelen (en voor een deel verfilmen) maken straks deel uit van de nieuwe museale inrichting van de synagoge.
Gisteren was ik de hele dag in Duitsland voor gesprekken met ooggetuigen, zoals de 91-jarige Franz Marheineke. Als jongen van een jaar of veertien zag hij op het station in Weener (Oost-Friesland) de treinen volgeladen met Joodse gevangenen uit Westerbork onderweg naar de vernietigingskampen. Het Joodse vriendinnetje van zijn oudere broer werd vermoord in de buurt van Minsk. Zijn broer zelf zat bij de Wehrmacht en werd een paar dagen voor het einde van de oorlog in Oostenrijk doodgeschoten.
Later op de dag bezocht ik Albrecht Weinberg, geboren in Westrhauderfehn. Hij overleefde ternauwernood Auschwitz en Bergen Belsen en koos er daarna voor nooit kinderen op de wereld te zetten. Want stel je voor dat het kwaad de kop weer op zou steken.
Dit oral history project is mede mogelijk dankzij een bijdrage vanuit het INTERREG V A-Programma Duitsland-Nederland met middelen uit het Europese fonds voor Regionale ontwikkeling.
Op de foto ben ik in gesprek met Franz Marheineke.
Foto HINRICH KUPER
